HAYVAN KESİMİ

 

Eti yenen kara hayvanlarının helâl olmaları için. usûlüne uygun olarak kesilmeleri gerekir.

Hayvan kesimi iki türlüdür

 

a)Normal Kesim: Evcil bir hayvanı usûlüne uygun olarak boğazından kesmektir. b)Zorunlu Kesim: Normal kesimin mümkün olmadığı yerde zorunlu kesime başvurulur.

 

Kaçmış bir evcil hayvan yakalanamıyor veya kuyuya düşüp oradan canlı çıkarılması mümkün olmuyursa av aletiyle vurulur ve böylece kesilmiş sayılır.

 

Hayvanı Kesmeye Ehil Olanlar

Aşağıda yazılı nitelikleri taşıyan kimselerin kestiği helâl olur: 1 - Müslüman olmak.

 

2- Ehl- i kitap olmak. Ehl-i Kitap, Peygamberlerden ve semavi kitaplardan birine inanmış olan kimselere denir. Yahudi ve Hristiyanlar gibi.

 

Bunların zımmî. yani bir İslâm ülkesinde yaşamış olmalanyle. kendi ülkelerinde olmaları arasında bir fark yoktur.

Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurulmuştur:

 

"Kendilerine kitap verilen (Yahudi, Hristiyan vb. nin) yiyeceği (yani kestiği) size helâldir, sizin yiyeceğiniz (yani kestiğini:) de onlara helâldir." (Maide: 5)

 

Ancak, hayvanı keserken Hristiyanların; Mesih'in. Yahudilerin de Uzeyir'in adını andıkları bilinirse, o takdirde kestikleri helâl olmaz. Çünkü Kur'an-ı Kerim'de Maide Sûresi'nin üçüncü ayetinde eti haram kılınanlar sayılırken: "Allah'tan başkası adına boğazlanan." buyurulmuş, bunların etlerinin de haram olduğu bildirilmiştir.

 

Putperestlerle ateşe tapan Mecûsîlerin ve besmeleyi kasden terkedenlerin ke¬stikleri helâl olmaz.

 

3. Akıllı olmak: Ergenlik çağına gelmiş olma şart değildir. Mümeyyiz olan yani yaptığını ve söylediğini bilen çocuğun kestiği helâldir. Mümeyyiz olmayan çocuk ile delinin ve sarhoşun kestiği ise helâl değildir. ( Şafiîlere göre,deli ile sarhoşun kestiği de, mekruh olmakla beraber helâldir.)

 

Hayvan kesmeye ehil olanların erkekleri ile kadınları, temiz olanlarla cünüp veya hayız olanlar, gözü görenle âmâ olanlar arasında -kesimin caiz ve kesilen hayvan etinin helâl olması açısından- bir fark yoktur. Yani hepsinin kestiği yenir.

Hayvanı Kesmenin Şartları

1.Besmele çekmek, ربكا لا لا مسب "Bismillahi Allahü Ekber" deyip kesime başlamaktır. Besmele kasden terkedilirse kesilen hayvanın eti yenmez. Ancak besmelenin unutularak terkedilmesi zarar vermez.(Şafiîlere göre, hayvanı keserken besmele çekmek şart değil, sünnettir. Eğer hayvanı kesen, besmeleyi bilerek veya unutarak terketse kesilen hayvanın eti helâldir. Ancak bilerek besmeleyi terketmek, sünnete aykırı olduğu için mekruhtur.

 

2.Yemek ve nefes boruları ile iki şah damarının veya yemek ve nefes borularıyla iki şah damardan birinin kesilmesi.

 

Bu dört organın yansı veya daha azı. meselâ; yalnız şah damarları veya yalnız nefes borusu ile yemek borusu veya bunlardan yalnız birisi kesilirse helâl olmaz. ( İmam Muhammed'e göre. bu dört organdan her birerlerinin çoğu kesilmedikçe helâl olmaz. Malikilere göre ise. mutlaka bu dört organın tamamının kesilmesi gerekir. Şafiî ve Hanbelile- re göre ise. nefes borusu ile yemek bürosunun kesilmesi gerekir. Şah damarlarının kesilmesi ise gerekli olmayıp müstehaptır.)

Hayvanı Kesmenin Sünnetleri

1-Besmele ile birlikte tekbir getirmek, yani "Bismillahi Ali ahu Ekber" demek

 

 

2-Hayvanın ve kesenin kıbleye dönmesi.

3-Hayvanın kıbleye karşı sol tarafı üzerine incitilmeden yatırılması.

 

4-Deveyi ayakta, boğazın göğüse bitiştiği yerden, diğer hayvanları ise, boğazın çeneye yakın yerinden kesmek.

 

5-Yemek ve nefes boruları ile kan damarlarının tamamını kesmek. 6-Önceden bıçağı bileyerek keskin hale getirmek.

 

Kesimin Mekruhları

Hayvanı kıbleden çevirmek; başı vücuttan ayırmak, hayvanı kesileceği yere sürüyerek götürmek, hayvanı yatırdıktan sonra gözü önünde bıçağı bilemek, başka bir hayvanın gözü önüde kesmek, hayvanın canı iyice çıkmadan derisini yüzmeye başlamak, hayvanı boyun tarafından kesmek ve damarları kestikten sonra bıçağı kemik içindeki sinire ulaştırmak suretiyle hayvana eziyet etmek mekruhtur.

Hayvanı Kesmenin Usûlü

 

Büyük ve keskin bir bıçak hazırlanır. Hayvan incitilmeden kesilecek yere götürülür. Devenin dışındakiler kıbleye karşı sol taraftan üzerine yatırılır. Kolaylık olması için üç ayağı da bağlanır.

 

Sonra kesecek olan ربكا لا لا مسب "Bismillahi Allahu Ekber" der ve ara vermeden, yemek ve nefes borularıyla iki şah damarını keser. Canının iyice çıkması için bir süre bekler, sonra derisini yüzer.

 

Kesim acısını duymasın diye elektro şokla bayıltıldıktan sonra kesilen hayvan, henüz ölmeden usûlüne uygun olarak kesilirse eti yenir, öldükten sonra kesilecek olursa yenmez.

 

Başına tabanca sıkılarak kesilen hayvan da bunun gibidir. Başına tabanca sıkıldıktan sonra ölmeden önce kesilirse eti yenir, öldükten sonra kesilirse yenmez.

 

Kesilen bir hayvanın karnından çıkan yavru; a)Ölü ise eti yenmez.

 

b)Hayvan kesildikten sonra yavru canlı doğar ve ölmeden önce kesilecek olursa helâl olur. c)Hayvan kesildikten sonra yavru ölmüş olarak bulunursa yenmez. Çünkü annesinin

 

kesilmesiyle yavru kesilmiş sayılmaz. Kesilebilmesi için de canlı olması gerekir.(Ebû Yusuf ve İmam Muhammed ile diğer mezhep imamları, hayvan yavrusunun annesine tabi olduğunu, annesinin kesilmesiyle onun da kesilmiş sayılacağım söylemişlerdir.)

 

Eti Yenen Ve Yenmeyen Hayvanlar a)Yalnız Suda Yaşayan Hayvanlar

 

Suda yaşayan hayvanlardan, yalnız balık türü helâl, diğerleri ise haramdır. Hanefi dışındaki mezheplerde, yalnız suda yaşayan her türlü hayvan mubahtır. Ancak suda kendiliğinden ölüp su üzerinde sırtüstü ölü olarak yatmış bulunan balık yenmez.

b)Yalnız Karada Yaşayan Hayvanlar

Bunlar üç kısımdır:

Birincisi: Çekirge, sinek, karınca, örümcek, arı, akrep ve zehirli diğer haşereler gibi. hiç kanı olmayan hayvanlar.

 

Bunlardan çekirge hariç, diğerleri helâl değildir. Çünkü bunlar insan tabiatının tiksindiği yaratıklardır.

 

İkincisi: Yılan, keler, kene, bit ve fare gibi yer haşereleri: kirpi, yabani fare ve benzeri akıcı kanı olmayan hayvanlar.

 

Bunlar: zehirli oldukları, insan tabiatının kendilerinden tiksinmesi ve Peygamberimiz tarafından öldürülmeleri emredildiği için yenmeleri haramdır. Nitekim Peygamberimiz:

 

"Fasık olan beş şey vardır ki bunlar mikat dışında da Harem'de de öldürülürler: Yılan, alaca karga, fare, kuduz köpek ve çaylak." buyurmuştur. (Müslim. Hac. 9)

 

Üçüncüsü: Akıcı kanı olan hayvanlardır. Bunlar da evcil ve yabani olmak üzere iki kısımdır. Evcil olanlardan: deve. sığır, manda, koyun. keçi. tavuk. kaz. ördek, güvercin, helâldir.

 

Katır ile eşeğin eti haramdır. Atın eti ise. helâl olmakla birlikte mekruhtur. Sebebi, bu hayvan binek vasıtası olduğu ve savaşta kullanıldığı içindir. (Şafiilere göre,katır eti haramdır.Malikilerde de meşhur olan görüş budur. )

 

Köpek ve samurun eti haramdır.

Yabani olanlara gelince, bunlardan:

 

Kesici dişleri olan ve başkalarına saldıran yırtıcı hayvanlar, (aslan, kaplan, kurt, ayı. fil. maymun, pars ve çakal gibi.) Avlanmak için pençelerini kullanan kuşlar, (şahin, doğan, kartal, akbaba vb.) gibi hayvanların etleri haramdır.

 

Kesici dişleri ve yırtıcı pençeleri olan bu hayvanların dışında kalan yabani hayvanlardan geyik, yabani sığır, yabani eşek gibi. bunların eti helâldir.

 

Tavşanın eti helâldir. Bunun gibi, yabani kuşlardan yırtıcı pençeleri olmayan güvercin, bütün türleri ile serçeler, turna ve benzerleri de helâldir.

c) Hem Suda Hem Karada Yaşayan Hayvanlar

 

Kurbağa, kaplumbağa, yengeç, yılan, timsah, su köpeği ve benzeri hayvanlar ile yılan helâl değildir.

Eti yenen ve usûlüne göre kesilmesi gereken hayvanlardan:

 

Boğularak ölen, bir âletle vurularak ölen. yüksek bir yerden düşererk ölen, başka bir hayvan tarafından boynuzlanarak öldürülen hayvanlar yenmez.

 

Hayvanın Yenmeyen Organları

Koyun ve sığır gibi eti yenen hayvanların yenmeyen organları şunlardır: Akan kanı, sidik torbası, tenasül organı, yumurtaları, öd kesesi, bezeleri.

 

Usûlüne göre kesilen bir tavuk, tüylerini yolmak için barsakları çıkarılmadan kaynar suya atıldığı takdirde, kaynar su etin içine nüfuz edecek kadar tavuk suda kalırsa temiz olmaz. Eğer su, kaynama derecesinde değilse veya kaynar suyun harareti derinin yüzeyine varıp tüyleri kolayca çıkacak kadar az bir süre bırakılırsa tavuk eti üç defa yıkamakla temiz olur.

 

Pislik yiyen hayvanların süt ve etlerini yemek mekruhtur. Bu durumda olan tavuk üç gün, koyun ve keçi dört gün, sığır ve deve on gün hapsedilerek yemlenirse kerahat kalkar.