Cennete Yolculuk Dini Bilgiler Sohbet Ve Makale Platformu
BULUNTU EŞYA (LUKATA)
Bir kimse yitik eşya veya hayvan bulduğunda onu almalı mı. yoksa hiç sürmeyip olduğu yerde bırakmalı mı?
Bu konuda İslâm alimleri arasında farklı görüşler vardır.
Uygun olan, yitik malı almaktır. Çünkü, müslüman olan din kardeşinin malını korumak, müslümanın görevlerindendir.
Peygamberimiz, müslüman kardeşine yardım eden kimseye Cenab-ı Hakk'-ın yardımda bulunacağını, bildirmiştir.
Bir kimse, yitik eşya veya hayvan bulduğu zaman, onu almadığında kaybolacaksa, onu, sahibine vermek üzere alması mendup. kaybolması korkusu olmadığında da onu alması mubahtır.
Ancak, yitik malı sahibine vermek maksadıyla değil de kendisi için alması ise haramdır. Peygamberimiz şöyle buyurmuştur:
"Yitik bir şeyi, ancak şaşkın (sapık) kimse kendi malına katar." (Müslim. Lukata. 1: İbn Mace.
Lukata. 1: Ebû Davûd. Lukata. 1 )
Yitik eşyayı bulan kimse, onu korumak ve sahibi çıktığında ona teslim etmek üzere aldığını şahitler huzurunda söylerse, eşya yanında emanet kalır. Bu eşya, bulanın elinde zarara uğrar veya telef olursa, bulan onu ödemekle yükümlü olmaz. Çünkü bu şekilde yani buluntu eşyayı sahibine vermek üzere şahitler huzurunda onu almasına dinî yönden izin verilmiştir.
Peygamberimiz şöyle buyurmuştur:
"Her kim bir yitik bulursa hemen iki adaletli kimseyi şahit tutsun..."(İbn Mace. Lukata bahsi.
Ebû Davud. Lukata bahsi)
Şahitlere:" Kimin yitik aradığını duyarsanız, beni ona haber verin" demesi yeterli olur. Şayet, yitik eşyayı bulan kimse, şahitler huzurunda onu açıklamadığı takdirde, yitiği kendi
namına almış olur. Bu durumda yitiğin bir zarara uğraması veya telef olması halinde onu ödemekle yükümlü olur.
Buluntu Eşyayı Alan Kimsenin Yapacağı İşler
Buluntu eşyayı alan kimse, onu bulduğu yerde uygun vasıtalarla ilân eder. "bir kaybı olan bana baş vursun" der.
Bu ilânın süresi, bulunan eşyanın cins ve miktarına göre değişir.
Bulunan eşyanın değeri on dirhem (bir dirhem üç gramdan biraz fazladır) veya daha fazla ise, sahibini bulmak için ilân edilir ve bir yıl bekletilir.
Yapılan ilân sonunda sahibi çıkarsa, ona verilir. Sahibi çıkmazsa fakirlere dağıtılır.
Bulunan eşyanın değeri on dirhenvden daha az ise onu, sahibini bulmak için bir kaç gün ilân etmek yeterli olur.
Yitik olan eşya ilân edildikten sonra sahibi çıkmazsa, onu bulan kimse zengin ise ondan faydalanması caiz olmaz, fakirlere sadaka olarak verilmesi gerekir. Çünkü başkasına ait olan bir maldan, onun rızası olmaksızın faydalanmak caiz değildir.
Peygamberimiz şöyle buyurmuştur:
"Buluntu mal helâl olmaz. Onu bulup da alan kimse onu bir yıl ilân etsin; sahibi çıkarsa ona versin, sahibi çıkmazsa onu sadaka olarak dağıtsın." (Nesbu'r-Raye 3/466 Bezzar ve Dare-Kutni
Rivayet etmişlerdir.)
Şayet yitik eşyayı bulan, fakir olur ve yaptığı ilân sonunda sahibi çıkmazsa ondan faydalanabilir. İlân süresi geçtikten sonra mal sahibi çıkıp geldiğinde, isterse verilen sadakayı kabul eder ve